Τα συναισθήματά μας δεν γεννιούνται στο κενό. Έρχονται ως αποτέλεσμα των σκέψεών μας, των φόβων μας, των επιθυμιών μας, των συζητήσεων που κάνουμε, των σχέσεών μας.
Σε όλους μας δημιουργούνται συναισθήματα, σε μεγαλύτερη ή μικρότερη κλίμακα. Σε κάποιους, τα συναισθήματα επηρεάζουν τις συμπεριφορές και τις πράξεις τους άμεσα και σε άλλους πιο έμμεσα. Κάποιοι τα εκφράζουν σε μεγαλύτερο, άλλοι σε μικρότερο βαθμό. Ο τρόπος με τον οποίο κάποιος διαχειρίζεται τα συναιθήματά του είναι καθαρά προσωπικός.
Όμως, θα ήταν λάθος αν λέγαμε πως τα συναισθήματά μας είναι καθαρά προσωπική μας υπόθεση. Οι συναναστροφές μας με τους άλλους διαμορφώνουν τα συναισθήματα που θα μας γεννηθούν σχεδόν αναπόφευκτα και δίχως να το κατανοούμε πάντα. Απλά προκύπτουν μέσα από τις σχέσεις μας με άλλους ανθρώπους, σαν μία φυσική συνέπεια.
Σε αυτό το σημείο μπορούμε να πούμε πως όλοι μας έχουμε συναναστραφεί με ανθρώπους που επιδιώκουν σκόπιμα να μας προκαλέσουν συγκεκριμένα συναισθήματα. Η διαφορά με την προηγούμενη κατάσταση, όπου τα συναισθήματα δημιουργούνται αβίαστα, είναι η σκοπιμότητα.
Μία γνώριμη συνθήκη που μπορεί να γίνει καλό παράδειγμα είναι οι διαφημίσεις. Το μήνυμα της διαφήμισης έχει μία σκοπιμότητα, να μας δημιουργήσει συγκεκριμένα συναισθήματα ώστε να μας καθοδηγήσει στην αγορά.
Άλλες φορές είναι σύνηθες, η σκοπιμότητα κάποιων ανθρώπων να είναι η πρόκληση του συναισθήματος της ενοχής. Τέτοιες σκοπιμότητες εντοπίζονται συχνά στις σχέσεις
γονέα-παιδιού ή στις ερωτικές και συντροφικές σχέσεις. Δεν είμαστε πάντα ενήμεροι για την σκόπιμη προσπάθεια του άλλου να μας δημιουργήσει συγκεκριμένα συναισθήματα, όπως αυτά της ενοχής. Όταν όμως αντιληφθούμε ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει, το πώς θα αφήσουμε αυτά τα συναισθήματα να μας επηρεάσουν ή να διαμορφώσουν τη συμπεριφορά μας είναι δική μας ευθύνη.
Τέλος, δεν υπάρχει κάποια μέθοδος που μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πότε κάποιος προσπαθεί σκόπιμα να μας δημιουργήσει συναισθήματα και να τα χειριστεί. Ένα καλό κριτήριο θα μπορούσε να είναι το πόσο ειλικρινή θεωρούμε αυτόν τον άνθρωπο και το πόσο ειλικρινή σχέση έχουμε μαζί του. Με αυτή την εξήγηση, η σκοπιμότητα είναι αντίθετη του αυθορμητισμού.
Σε όλους μας δημιουργούνται συναισθήματα, σε μεγαλύτερη ή μικρότερη κλίμακα. Σε κάποιους, τα συναισθήματα επηρεάζουν τις συμπεριφορές και τις πράξεις τους άμεσα και σε άλλους πιο έμμεσα. Κάποιοι τα εκφράζουν σε μεγαλύτερο, άλλοι σε μικρότερο βαθμό. Ο τρόπος με τον οποίο κάποιος διαχειρίζεται τα συναιθήματά του είναι καθαρά προσωπικός.
Όμως, θα ήταν λάθος αν λέγαμε πως τα συναισθήματά μας είναι καθαρά προσωπική μας υπόθεση. Οι συναναστροφές μας με τους άλλους διαμορφώνουν τα συναισθήματα που θα μας γεννηθούν σχεδόν αναπόφευκτα και δίχως να το κατανοούμε πάντα. Απλά προκύπτουν μέσα από τις σχέσεις μας με άλλους ανθρώπους, σαν μία φυσική συνέπεια.
Σε αυτό το σημείο μπορούμε να πούμε πως όλοι μας έχουμε συναναστραφεί με ανθρώπους που επιδιώκουν σκόπιμα να μας προκαλέσουν συγκεκριμένα συναισθήματα. Η διαφορά με την προηγούμενη κατάσταση, όπου τα συναισθήματα δημιουργούνται αβίαστα, είναι η σκοπιμότητα.
Μία γνώριμη συνθήκη που μπορεί να γίνει καλό παράδειγμα είναι οι διαφημίσεις. Το μήνυμα της διαφήμισης έχει μία σκοπιμότητα, να μας δημιουργήσει συγκεκριμένα συναισθήματα ώστε να μας καθοδηγήσει στην αγορά.
Άλλες φορές είναι σύνηθες, η σκοπιμότητα κάποιων ανθρώπων να είναι η πρόκληση του συναισθήματος της ενοχής. Τέτοιες σκοπιμότητες εντοπίζονται συχνά στις σχέσεις
γονέα-παιδιού ή στις ερωτικές και συντροφικές σχέσεις. Δεν είμαστε πάντα ενήμεροι για την σκόπιμη προσπάθεια του άλλου να μας δημιουργήσει συγκεκριμένα συναισθήματα, όπως αυτά της ενοχής. Όταν όμως αντιληφθούμε ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει, το πώς θα αφήσουμε αυτά τα συναισθήματα να μας επηρεάσουν ή να διαμορφώσουν τη συμπεριφορά μας είναι δική μας ευθύνη.
Τέλος, δεν υπάρχει κάποια μέθοδος που μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πότε κάποιος προσπαθεί σκόπιμα να μας δημιουργήσει συναισθήματα και να τα χειριστεί. Ένα καλό κριτήριο θα μπορούσε να είναι το πόσο ειλικρινή θεωρούμε αυτόν τον άνθρωπο και το πόσο ειλικρινή σχέση έχουμε μαζί του. Με αυτή την εξήγηση, η σκοπιμότητα είναι αντίθετη του αυθορμητισμού.