Ένα από τα πιο συχνά ζητήματα που προβληματίζει τους γονείς είναι το εάν έχουν δημιουργήσει μία ειλικρινή σχέση με τα παιδιά τους, εάν αυτά τους λένε πάντα την αλήθεια για ό,τι τους συμβαίνει ή τους κρύβουν πληροφορίες ή τους λένε εσκεμμένα ψέματα.
Αρχικά, θα πρέπει να θέσουμε ως δεδομένο πως ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα βέβαιοι, όσο άμεση και ανοιχτή σχέση έχουμε δημιουργήσει, ότι ο άλλος στέκεται πάντα με ειλικρίνεια απέναντί μας. Πολλοί γονείς ισχυρίζονται πως γνωρίζουν τα πάντα για τα παιδιά τους και ότι αυτά ποτέ δεν τους κρύβουν τίποτα. Θα έλεγα πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβαίνει στην πραγματικότητα, αλλά ακόμη κι αν συμβαίνει, δεν είναι απαραίτητο ότι είναι υγιές.
Τα παιδιά είναι προσωπικότητες υπό διαμόρφωση, έχουν επιθυμίες, συναισθήματα, ελπίδες, προτιμήσεις. Αλλά έχουν και φόβους. Κι ένας μεγάλος φόβος των παιδιών είναι ότι οι γονείς τους δε θα τους καταλάβουν, θα τους κρίνουν αρνητικά ή θα σταματήσουν να τους αγαπούν αν μάθουν κάτι για αυτά που μπορεί να μην τους αρέσει. Τέτοια συναισθήματα πολύ συχνά λειτουργούν ανατρεπτικά σε μία ειλικρινή σχέση γονέα-παιδιού.
Όπως ειπώθηκε και πριν, ας συμφωνήσουμε πως σαν γονείς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την απόλυτη αλήθεια των παιδιών μας. Σε μία συζήτηση μαζί τους, μαθαίνουμε μόνο ό,τι τα ίδια θέλουν να γνωρίζουμε.
Έτσι, ο στόχος ενός γονέα θα πρέπει να είναι το να καθοδηγήσει το παιδί να ανοιχτεί μπροστά του όσο το δυνατόν περισσότερο. Για να γίνει αυτό θα χρειαστεί να αντιληφθεί ο γονέας τι είναι αυτό που εμποδίζει το παιδί να το κάνει. Τι φοβάται το παιδί ότι θα συμβεί αν μιλήσει με ειλικρίνεια στον γονέα; Θα το υποτιμήσει; Θα το παραμελήσει; Θα πάψει να το αγαπάει και να το θέλει για παιδί του; Όσο υπερβολικές κι αν ακούγονται αυτές οι φράσεις, πολύ συχνά κυριαρχούν στο μυαλό ενός παιδιού και το οδηγούν να πει ψέματα ή να κρύψει την αλήθεια του.
Ο γονέας θα πρέπει να δείξει πρώτος τον τρόπο της ορθής επικοινωνίας. Το να ακούς με προσοχή, να ρωτάς με ενδιαφέρον, να εκφράζεις και να προσφέρεις συναισθήματα, να μάθεις να μην κρίνεις τον άνθρωπο αλλά την κατάσταση, να είσαι σταθερός στα λεγόμενά σου, να δείχνεις ότι μπορείς να προσφέρεις λύσεις δίχως γκρίνια, αλλά με κατανόηση, να λειτουργείς ως πρότυπο μίμησης…
Όλα αυτά είναι διαδικασίες στις οποίες ένας γονέας εκπαιδεύεται εφ’ όρου ζωής. Όσο πιο καλά εκπαιδεύεται, τόσο πιο άμεση, ανοιχτή, ειλικρινή, και απαλλαγμένη από φόβο επικοινωνία διατηρεί με το παιδί του.
Αρχικά, θα πρέπει να θέσουμε ως δεδομένο πως ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα βέβαιοι, όσο άμεση και ανοιχτή σχέση έχουμε δημιουργήσει, ότι ο άλλος στέκεται πάντα με ειλικρίνεια απέναντί μας. Πολλοί γονείς ισχυρίζονται πως γνωρίζουν τα πάντα για τα παιδιά τους και ότι αυτά ποτέ δεν τους κρύβουν τίποτα. Θα έλεγα πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβαίνει στην πραγματικότητα, αλλά ακόμη κι αν συμβαίνει, δεν είναι απαραίτητο ότι είναι υγιές.
Τα παιδιά είναι προσωπικότητες υπό διαμόρφωση, έχουν επιθυμίες, συναισθήματα, ελπίδες, προτιμήσεις. Αλλά έχουν και φόβους. Κι ένας μεγάλος φόβος των παιδιών είναι ότι οι γονείς τους δε θα τους καταλάβουν, θα τους κρίνουν αρνητικά ή θα σταματήσουν να τους αγαπούν αν μάθουν κάτι για αυτά που μπορεί να μην τους αρέσει. Τέτοια συναισθήματα πολύ συχνά λειτουργούν ανατρεπτικά σε μία ειλικρινή σχέση γονέα-παιδιού.
Όπως ειπώθηκε και πριν, ας συμφωνήσουμε πως σαν γονείς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την απόλυτη αλήθεια των παιδιών μας. Σε μία συζήτηση μαζί τους, μαθαίνουμε μόνο ό,τι τα ίδια θέλουν να γνωρίζουμε.
Έτσι, ο στόχος ενός γονέα θα πρέπει να είναι το να καθοδηγήσει το παιδί να ανοιχτεί μπροστά του όσο το δυνατόν περισσότερο. Για να γίνει αυτό θα χρειαστεί να αντιληφθεί ο γονέας τι είναι αυτό που εμποδίζει το παιδί να το κάνει. Τι φοβάται το παιδί ότι θα συμβεί αν μιλήσει με ειλικρίνεια στον γονέα; Θα το υποτιμήσει; Θα το παραμελήσει; Θα πάψει να το αγαπάει και να το θέλει για παιδί του; Όσο υπερβολικές κι αν ακούγονται αυτές οι φράσεις, πολύ συχνά κυριαρχούν στο μυαλό ενός παιδιού και το οδηγούν να πει ψέματα ή να κρύψει την αλήθεια του.
Ο γονέας θα πρέπει να δείξει πρώτος τον τρόπο της ορθής επικοινωνίας. Το να ακούς με προσοχή, να ρωτάς με ενδιαφέρον, να εκφράζεις και να προσφέρεις συναισθήματα, να μάθεις να μην κρίνεις τον άνθρωπο αλλά την κατάσταση, να είσαι σταθερός στα λεγόμενά σου, να δείχνεις ότι μπορείς να προσφέρεις λύσεις δίχως γκρίνια, αλλά με κατανόηση, να λειτουργείς ως πρότυπο μίμησης…
Όλα αυτά είναι διαδικασίες στις οποίες ένας γονέας εκπαιδεύεται εφ’ όρου ζωής. Όσο πιο καλά εκπαιδεύεται, τόσο πιο άμεση, ανοιχτή, ειλικρινή, και απαλλαγμένη από φόβο επικοινωνία διατηρεί με το παιδί του.